Noot in NTFR 2025/132 van Niels Kolste bij die brief Staatssecretaris Fiscaliteit, Belastingdienst en Douane, van 20 december 2024
Samenvatting
Staatssecretaris Van Oostenbruggen informeert de Tweede Kamer over het op 19 december 2024 ingediende wetsvoorstel Wet onverplichte tegemoetkoming onterechte afwijzing buitengerechtelijke schuldregeling.
Een buitengerechtelijke schuldregeling biedt voor burgers met problematische schulden een mogelijkheid om binnen een afzienbare termijn een schuldenvrije toekomst te realiseren.
Jaarlijks ontvangt de ontvanger van de Belastingdienst volgens gegevens binnen de Belastingdienst circa 26.000 verzoeken om mee te werken aan een buitengerechte schuldregeling. De ontvanger beschouwt verzoeken van natuurlijke personen die betrekking hebben op sanering van de schulden door middel van een saneringskrediet of schuldbemiddeling als een verzoek om medewerking aan een minnelijke schuldsanering natuurlijke personen (MSNP). Met een MSNP wordt derhalve in dit wetsvoorstel gedoeld op zowel een buitengerechtelijke schuldregeling op basis van een saneringskrediet als op basis van schuldbemiddeling die betrekking heeft op een natuurlijk persoon.
Grondslag tegemoetkomingsbeleid
Net als alle andere betrokken schuldeisers kan de ontvanger een MSNP-verzoek honoreren of afwijzen. Uit onderzoek is gebleken dat de ontvanger MSNP-verzoeken heeft afgewezen, omdat sprake is geweest van een belasting- of toeslagenschuld boven een bepaald normbedrag, een kwalificatie opzet of grove schuld (0/GS-kwalificatie), een fraude-indicatie of een registratie in de Fraude Signalering Voorziening (FSV). Achteraf bezien is het onjuist geweest dat saneringsvoorstellen enkel op één van die gronden (geautomatiseerd) zijn afgewezen. Deze afwijzingen zijn derhalve onterecht. Conform de toezegging van het kabinet biedt dit wetsvoorstel de grondslag voor het voorgestelde tegemoetkomingsbeleid ten aanzien van burgers die een MSNP-verzoek hebben gedaan dat onterecht is afgewezen door de ontvanger in periode 2014 tot en met maart 2021. Onterechte afwijzingen in de periode 2012 tot en met 2013 maken geen onderdeel uit van het tegemoetkomingsbeleid.
De Belastingdienst kan pas uitvoering geven aan het tegemoetkomingsbeleid zodra de hiervoor benodigde wettelijke grondslag in werking is getreden. Het wordt wenselijk geacht dat de Belastingdienst op korte termijn – het liefst voor de zomer van 2025 − daadwerkelijk uitvoering kan geven aan het voorgestelde tegemoetkomingsbeleid.
Noot Niels Kolste
In het wetsvoorstel draait het om een tegemoetkoming aan burgers waarbij de Belastingdienst/Dienst Toeslagen ten onrechte geen medewerking heeft gegeven aan een MSNP.
Het wetsvoorstel geeft een wettelijke basis aan tegemoetkomingsbeleid voor belastingplichtigen die een verzoek voor een MSNP hebben gedaan die onterecht is afgewezen door de Belastingdienst. Het tegemoetkomingsbeleid op basis van het wetsvoorstel bestaat uit de volgende punten:
- een ambtshalve tegemoetkoming van € 500 ter voor een onterechte afwijzing van een MSNP-verzoek door de Belastingdienst;
- ambtshalve kwijtschelding van de nog openstaande toeslag- en belastingschulden;
- ambtshalve terugbetaling van de aan de Belastingdienst/Dienst Toeslagen betaalde bedragen of door de Belastingdienst/Dienst Toeslagen verrekende bedragen sinds de onterechte afwijzing;
- een pseudo-MSNP; het op aanvraag rechtstreeks betalen van de bedragen door de ontvanger die de gedupeerde op basis van zijn afloscapaciteit nog moet afdragen.
Hoewel het natuurlijk als zodanig een goed idee is om gevallen waarbij de MSNP geautomatiseerd is afgewezen te compenseren is het natuurlijk jammer dat burgers waarvan het verzoek ruim tien jaar geleden is afgewezen nu pas gecompenseerd gaan worden en er dus helaas niet eerder maatwerk is geleverd door de Belastingdienst, bijvoorbeeld door verzoeken te herbeoordelen.
Verder vraag ik mij altijd af of dit soort goed bedoelde reparatiewetgeving uiteindelijk niet weer gaat leiden tot problemen in de uitvoeringssfeer.